From the Dancehall to the Battlefield

Ted Gioia w swojej książce „The History of Jazz” włączył Jasona Morana w krąg postmodernistów - obok tuzów nowojorskiego Downtownu. Mnie jednak trudno się z tym zgodzić. Niewątpliwie jest Moran muzykiem eklektycznym, z ogromną swobodą poruszającym się w wielu konwencjach. Nie tylko inspiruje się, ale wprost czerpie z klasyki, bluesa czy hip hopu. Potrafi przetwarzać te wpływy w niekiedy przewrotny sposób. Ale koniec końców przekłada je na język - szeroko rozumianego, otwartego - jazzu. Ten urodzony w 1975 roku pianista wpisuje się w trend dość typowy dla jego generacji i dla młodszych pokoleń jazzmanów. Nawet jeśli hybrydyczność jego stylu jest ponadprzeciętna, a czasem iście brawurowa, daleko mu do ekscesów artystów z otoczenia Johna Zorna. 

„From the Dancehall to the Battlefield” to projekt koncepcyjny. Poświęcony jest on Jamesowi Reese'owi Europe’owi, czarnoskóremu kompozytorowi i bandleaderowi urodzonemu w 1881 roku. W drugim dziesięcioleciu XX wieku w Nowym Jorku kierował on ponadstuosobową The Clef Club Orchestra, będącą pierwszą proto-jazzową formacją, jaka występowała w Carnegie Hall - na kilkanaście lat przed sukcesami Paula Whitemana i George'a Gershwina. Zarazem otworzył nowojorską elitę na opartą na silnie synkopowanych rytmach twórczość afroamerykańskich muzyków. W czasie I wojny światowej walczył na Starym Kontynencie. Jednocześnie prowadził swój zespół, który regularnie grywał dla francuskich czy brytyjskich żołnierzy, jak i dla cywilów.

Na albumie repertuar Europe'a spotyka się z kompozycjami z dorobku innych prekursorów współczesnej czarnej muzyki (przede wszystkim W.C. Handy'ego, zwanego ojcem bluesa). Są tu także kowery, czy zaledwie cytaty, dobrane według znanego tylko autorowi klucza (bo o ile wrastający z korzennych czarnych tradycji „Ghosts” Alberta Aylera jakoś wpisuje się w koncepcję płyty, o tyle wybór utworu współczesnej awangardowej kompozytorki Pauline Oliveros, wykonanego wyłącznie za pomocą oddechów, zaskakuje). Są w końcu kompozycje samego Morana. Tak oto dziesięcioosobowa grupa, złożona z instrumentalistów grających na fortepianie, trąbce,  puzonach, saksofonach, klarnecie, tubie, kontrabasie i perkusji, znakomicie odgrywa oparte na ragtime'owej stylistyce formy, jednocześnie aranżacyjnie je uwspółcześniając i zdarzając z wieloma innymi elementami, zaczerpniętymi z nowszej jazzowej historii. Nie jest to jednak postmodernistyczna, pastiszowa, naznaczona dystansem, zabawa formą. To przede wszystkim autorska reinterpretacja dorobku kompozytora, którego roli dla rozwoju jazzu (u jego zarania) nie sposób przecenić. I tym samym próba przybliżenia w niebanalnej, artystycznie atrakcyjnej formie jego osoby i dokonań.