Head Above Water / Feet Out Of The Fire

Nie ma to jak duże free-jazzowe składy. Jeśli któryś z nich pojawi się na horyzoncie, czy to z koncertami, czy z płytą (co często jest zresztą powiązane) – od razu przyciąga uwagę. Duży zespół to jednak duża odpowiedzialność, a taką udźwignąć niełatwo – i nie chodzi tu tylko o stronę organizacyjną, bo przede wszystkim należy być szalenie poukładanym i mieć wiele fantazji jednocześnie, aby możliwości takiego big bandu właściwie wykorzystać. Nic dziwnego, że liderowaniem podobnym formacjom poszczycić się mogą wyłącznie nazwiska formatu Barry'ego Guya czy Peter Brötzmanna – ale przodownikiem młodszego pokolenia takich muzyków jest bez wątpienia Ken Vandermark, którego Resonance Ensemble od 2009 roku  regularnie poszerza swą dyskografię o kolejne pozycje. Parę miesięcy temu ukazała się kolejna, która może się okazać albumem z kilku względów szczególnym.

Jeśli „Head Above Water / Feet Out Of The Fire” przechodzi na razie praktycznie bez echa, to może dzieje się tak z przyczyny niedawnego ogłoszenia o powołaniu przez Vandermarka nowego tentetu Audio One. W oczekiwaniu na jej materiał warto się może nad świeżym Resonancem pochylić, bo choć nie do końca wierzę, że zespół ów zostanie całkowicie porzucony, to przy napiętym kalendarzu chicagowskiego saksofonisty wydawnictwo to będzie musiało starczyć na dłuższy czas. Już jest to zresztą pocztówka z przeszłości: nagrania dokonane zostały w marcu i sierpniu roku 2012, a na płycie Feet Out Of The Fire znajdują się słyszane już wcześniej rzeczy: otwierająca zarejestrowany na niej koncert FSA Color to nic innego jak repryza dedykowanej Czesławowi Miłoszowi Fabric Monument z poprzedniego albumu, a w kolejnych również pojawiają się znajome frazy. Trochę do życzenia zostawia też sama jakość dźwięku, która w przypadku takich zespołów odgrywa szczególnie istotną rolę – niemniej nawet mimo kilku minusów Feet Out Of The Fire ma w sobie solidną część wszystkiego, czym był i jest tentet Vandermarka.

Zdecydowanie więcej uwagi warto poświęcić pierwszej, (a chronologicznie drugiej) części dwupłytowego wydawnictwa: płyta sygnowana nazwą Head Above Water zawiera utwory premierowe, które znamionują pewną zmianę podejścia Vandermarka-kompozytora do siedem lat już razem pracującego składu. Ponieważ przejściowe kłopoty z obsadą stanowiska kontrabasisty ustąpiły, zdecydowano o rozszerzeniu tentetu do 11 osób – Devin Hoff przesiadł się na bas elektryczny jego wspólną z Markiem Tokarem grę słychać już w pierwszym, wprowadzonym przez lekko plemienny groove tej dwójki (przy wsparciu perkusistów Zeranga i Daisy'ego) Creative Reconstruction Company. Oni też odpowiadają za medytacyjne powolne falowanie dedykowanej Fredowi Andersonowi i Vonowi Freemanowi, ujmującej, przyciemnionej Elegy For Two Rooms. Pierwszy to chyba raz, kiedy w swym tentecie Vandermark pozwala w tym stopniu decydować o brzmieniu instrumentom innym niż dęte – i ta decyzja zaowocowała poszerzeniem wydźwięku tentetu, gdzie do tej pory dęciaki wiodły niezaprzeczalny prym. Miejsca dla nich mimo to pozostaje wystarczająco wiele – charakterystyczne fanfarowe sekwencje wciąż prowadzą znaczną część narracji i ciągną całą tę machinę naprzód, a każdy z siódemki muzyków owymi instrumentami władających otrzymuje należne pole do popisu. Jakie zaś pokłady energii i pasji w każdym z nich z osobna drzemią, wiemy doskonale i opisywanie tychże przebiegów jest zgoła bezcelowe. Wystarczy jedynie dać się ponieść wyobraźni, zobaczyć jej oczyma tę jedenastkę razem na scenie, skrupulatnie zorganizowaną i prowadzoną przez dyrygującego Kena Vandermarka – i emocjonalne przeżycie gwarantowane. Póki co wyobraźnia musi wystarczyć, bo kto wie, czy i kiedy Resonance Ensemble pojawi się ponownie na tych w pełni już realnych klubowych scenach.