Bass Of Operation

Joe Fonda nie należy do najbardziej eksponowanych postaci avant-jazzu, ale to bez wątpienia gigant kontrabasu. Jest on aktywny na muzycznej scenie od początku lat 80. W połowie kolejnej dekady został namaszczony przez Anthony'ego Braxtona i wystąpił na około dwudziestu jego płytach. W ostatnich trzydziestu latach najbardziej kojarzony jest jednak ze współpracy z pianistą Michaelem Jefry'em Stevensem pod szyldem Fonda/Stevens Group. Recenzowany krążek jest pierwszym pełnowymiarowym wydawnictwem nowego, koncertującego od 2022 roku projektu Fondy. 

Materiał wypełniający album to otwarty, ale oparty na skomponowanych tematach jazz o dość szczególnej barwie. Odpowiedzialne za nią jest nietypowe zestawienie instrumentów - obok kontrabasu i perkusji (za którą zasiadł Harvey Sorgen znany z wspomnianej Fonda/Stevens Group, mający na koncie współpracę między innymi z Marilyn Crispell czy płytę z udziałem naszej saksofonowej gwiazdy Macieja Obary), słyszymy sekcję dętą złożoną z fagotu (na którym gra prawdziwy tytan tego aerofonu Michael Rabinowitz) i klarnetu, zamiennie z klarnetem basowym bądź fletem (obsługiwanymi przez najmniej znanego członka formacji, jednakże wyśmienitego Jeffa Lederera).

Tematy podawane przez dęciaki bywają dość swawolne, a z drugiej strony niekiedy nabierają nieco „poważkowego” rysu, czemu zdecydowanie sprzyja brzmienie. W sferze rytmu często pojawiają się niespieszne ostinata, acz czasem bas i bębny nabiera większego rozpędu. Zderzenie motorycznej, transowej sekcji z zabarwionymi kameralistycznie, swoiście dostojnymi motywami daje oryginalny efekt.

Nie brak tu też fragmentów improwizowanych, gdzie zespół ujawnia bogactwo swojego języka, erudycję i wirtuozerię – czerpiąc z kanonu jazzu, jak i doświadczeń muzyki poważnej. Momenty, w których panowie idą na żywioł, wypadają bardzo przekonująco, na przykład gdy nabierają tempa i energii w adekwatnie zatytułowanym utworze „Fast” z porywającą partią fletu Lederera czy w drugiej, rozdokazywanej połowie „What Do You Think”.

Nieraz ekspresja Bass Of Operation, łącząca rozrywkowy nastrój z elegancją, cały czas jednak akcentująca przy tym groove, kojarzy mi się z dokonaniami innego wybitnego basisty - Mario Pavone.

Liderem i autorem muzyki jest Fonda. Jak sam wspomina, przygotowany przez siebie materiał wysłał pozostałym członkom składu na kilka miesięcy przed trasą, aby mogli przestudiować go zanim się spotkają. Pierwotnie sekcja dęta obejmować miała saksofon tenorowy i fagot, ale już na pierwszej próbie Jeff Lederer stwierdził, że gdy ćwiczył te kompozycje, nie słyszał w nich saksofonu, lecz klarnet i flet. „Nie byłem tego pewien, ale Jeff był uparty” - tłumaczy basista. Zagrali i wszystkim spodobała się taka instrumentacja. Cóż, należy pogratulować Ledererowi wyczucia!