Aruan Ortiz ze stypendium Guggenheima w rękach.

Pianista, altowiolista i kompozytor Aruán Ortiz - urodzony w Santiago de Cuba i mieszkający na Brooklynie - jest aktywną postacią na progresywnej scenie jazzowej i awangardowej w USA od ponad 15 lat.

Nazwany "jednym z najbardziej kreatywnych i oryginalnych kompozytorów na świecie" (Lynn René Bayley, The Art Music Lounge), napisał muzykę dla zespołów jazzowych, orkiestr, zespołów tanecznych, grup kameralnych i filmów fabularnych, łącząc wpływy współczesnej muzyki klasycznej, kubańskich rytmów haitańskich i awangardowej improwizacji. Aruán konsekwentnie dąży do przełamywania muzycznych granic stylistycznych.

Od czasu przybycia do Stanów Zjednoczonych Aruán grał, koncertował lub nagrywał z takimi luminarzami jazzu jak Wadada Leo Smith, Don Byron, Greg Osby, Wallace Roney, Nicole Mitchell, Cameron Brown, Michael Formanek, William Parker, Adam Rudolph, Andrew Cyrille, Henry Grimes, Marshall Allen, Hamiet Bluiett, Oliver Lake, Rufus Reid, Graham Haynes, Terri Lyne Carrington i Nasheet Waits. Współpracował również z choreografami José Mateo, Danisem Morą i Mileną Zullo; filmowcami Benem Chace, Marioną Lloretą i Mónicą Rovirą; poetami Abiodunem Oyewole z The Last Poets; pisarzem/poetą/filmowcem Mtume Gantem; DJ Logic i Val Jeanty Inc. oraz znanymi niemieckimi pisarkami Angeliką Hentschel i Anną Breitenbach.

Aruán otrzymał liczne wyróżnienia, w tym Composer Fellowship Award w Vermont College of Fine Arts (2016); Doris Duke Impact Award (2014); Composers Now Creative Residency w Pocantico Center of the Rockefeller Brothers Fund (2014); Jerome Foundation Travel & Study Grant (2013); Latin Jazz Corner's Arranger of the Year (2011) za jego wkład w album "El Cumbanchero" flecisty Marka Weinsteina (Jazzheads, 2011); stypendia naukowe Fundación Autor, SGAE i Generalitat de Catalunya (2002); półfinalista Jas Hennessy Piano Solo Competition, Montreux, Szwajcaria (2001); oraz Best Jazz Interpretation, Festival de Jazz in Vic, Hiszpania (2000).

Wystąpił również na nagrodzonym Grammy albumie tria wokalistki/basistki Esperanzy Spalding "Junjo" (Ayva Música, 2006). All About Jazz powiedział: "Trio ma... wspaniałe przebłyski precyzji pianisty Aruána Ortiza, który jest doskonały przez cały czas".

Jego album "Alameda" (Fresh Sound New Talent) z 2010 roku, łączący nowoczesny jazz, współczesną muzykę klasyczną i afrokubańskie rytmy, otrzymał cztery gwiazdki od brytyjskiego magazynu Jazzwise i został uznany za jedną z dziesięciu najlepszych płyt jazzowych roku. W odpowiedzi na drugi album kwartetu, "Orbiting" (Fresh Sound New Talent, 2012), magazyn DownBeat nazwał Aruána "... jednym z najbardziej wszechstronnych i ekscytujących pianistów swojego pokolenia". Album otrzymał również cztery gwiazdki od Jazzwise Magazine i Jazz Journal w Wielkiej Brytanii i został wybrany jako jeden z dziesięciu najlepszych współczesnych albumów jazzowych w 2012 roku.

Praca Aruána konsoliduje intensywne badania i rozwój nad konkretnymi tematami związanymi z wzorami architektonicznymi i informacjami zaczerpniętymi z kontekstów pozamuzycznych. Zainspirowany tradycjami afro-haitańskimi i tym, jak tradycje te można wyrazić za pomocą wielu gatunków, muzyka Aruána kieruje swoje brzmienie poprzez awangardowy i progresywny jazz, muzykę serialową i współczesny język klasyczny, koncentrując się na zdecentralizowanych rolach i wielu tematach oraz zbiorowej interakcji w sposób podobny do kwartetu smyczkowego.

Jego unikalna wizja muzyczna została opisana w czasopismach i gazetach w Europie i Stanach Zjednoczonych, w tym Jazz 'n' More (Szwajcaria), The Guardian (Wielka Brytania), Expresso (Portugalia), The New York Times, DownBeat, JazzTimes, Jazziz, The Boston Globe, Chicago Jazz Magazine, San Diego Union Tribune i All About Jazz (USA), Jazzpodium (Niemcy), Musica Jazz, Il Muro Magazine, Il Corriere della Sera i Jazz Convention (Włochy), The Ottawa Citizen (Kanada), The Irish Times (Irlandia) i Way Out West (Japonia).

W 2013 roku Aruán współpracował z nowojorskim prezenterem Revive Music, aby wyprodukować i kuratorować Music & Architecture, serię koncertów z udziałem jednych z najbardziej legendarnych, przyszłościowych i kreatywnych improwizatorów na nowojorskiej scenie. Koncerty te, zainspirowane książką Iannisa Xenakisa "Music and Architecture", koncentrowały się na tłumaczeniu wzorów, symboli i struktur związanych z serializmem i ekspresjonizmem w muzyce współczesnej, ale nietypowych dla improwizacji jazzowej.

Po sukcesie tej serii dziennikarz Tomas Pena stwierdził: "...Muzyka przywołała obrazy równań matematycznych, wielkich dzieł architektonicznych i przywodziła na myśl nowojorską scenę loftową lat 70-tych, gdzie królował free jazz".

Artystyczna ciekawość Aruána doprowadziła do projektów wykraczających poza jazzowy krajobraz. Otrzymał zamówienie od Teatru Baletowego José Mateo z okazji ich 25-lecia, aby skomponować muzykę do nowego dzieła choreograficznego "Pagano or No". Partytura ta, okrzyknięta przez Latin Jazz Network "jednym z najważniejszych dzieł muzycznych", została nagrana na albumie Santiarican Blues Suite wydanym przez Sunnyside Records w 2012 roku i miała swoją premierę w wykonaniu Camerata Urbana Ensemble podczas Next Wave Festival w BAM w Nowym Jorku. W 2013 roku Aruán napisał "Collage", oryginalny utwór do baletu zamówionego przez YOUME Orchestra. Utwór ten miał swoją premierę na Casa del Jazz Festival w Rzymie, we Włoszech, a wykonała go YOUME Orchestra pod dyrekcją Aruána z choreografią Baletu Mileny Zullo. W tym samym roku Aruán został zaproszony przez University of Albany do poprowadzenia "Variations", swobodnej improwizacji na orkiestrę i fortepian preparowany, w wykonaniu The University-Community Symphony Orchestra i pianisty Boba Glucka.

Posiada tytuł MFA w dziedzinie kompozycji muzycznej uzyskany w Vermont College of Fine Arts, a jego rosnące portfolio jako kompozytora obejmuje takie utwory jak Two Short Stories na kwartet smyczkowy w wykonaniu Secret String Quartet i New MUSE String Quartet, Pandemonium in Clave na trio perkusyjne i fortepian, którego premiera odbyła się w Talujon Percussion Ensemble, Ogguere (When the soul of the earth dances around spectral motions) na kwintet dęty blaszany z premierą Brooklyn Brass oraz nadchodzące Hints of Leguedé na flet solo i Afro-Haitian Living in the Midst of a Twisted Globe na skrzypce, wiolonczelę i trio fortepianowe, których premiera odbędzie się 8 lutego 2018 roku.

Jego ostatnie albumy wydane przez Intakt Records otrzymały 5 gwiazdek od prestiżowych magazynów jazzowych, takich jak Jazziz i DownBeat. Hidden Voices (2016) został pochwalony jako "solidne i unikalne nowe brzmienie w dzisiejszym świecie jazzu" przez Matthew Fiandera w PopMatters. A jego solowe pianistyczne dzieło Cub(an)ism (2017) zostało nazwane "genialnym ćwiczeniem w eksploracji głębi i percepcji, które ujawnia nową, jasną zmarszczkę w relacji między muzyką a matematyką, reimaginując afro-haitańskie rytmy Gaga, afro-kubańską rumbę i Yambú w mocno improwizowane medytacje na temat modernizmu, które przypominają Johna Cage'a i Paula Bleya. Oszałamiające." (Ron Hart, The Observer).