Artykuły

Kim jest Henry Saint Clair Fredericks, znany jako legendarny bluesman Taj Mahal? Odpowiedzieć jednym słowem wydaje się niemożliwe. Można go nazwać śpiewakiem, multiinstrumentalistą, kompozytorem muzyki filmowej i muzyki dla dzieci, producentem, „adwokatem muzyków”, dwukrotnym laureatem nagrody Grammy albo też zapalonym wędkarzem, podróżnikiem czy znawcą i miłośnikiem cygar.

Są muzycy, którzy swoją wielkością, nowatorstwem i siłą indywidualnej ekspresji zmieniają bieg muzycznej historii. Takimi muzykami byli Louis Armstrong, Charlie Parker czy Keith Jarrett. Takim muzykiem był oczywiście John Coltrane. Tak jak większość saksofonistów nie potrafiła oswobodzić się przez długi czas z wpływu (zgubnego) „Birda” - Jackie McLean wspominał, że gdy ktoś wyrzucał mu, że brzmi jak Parker, czuł się szczęśliwy: „Nie chodziło mi o nic innego!” - tak całe pokolenia saksofonistów uparcie opierało swoją grę na brzmieniu wielkiego Trane'a.

Gdy Mary Lou Williams miała 15 lat spotkał ją niezwykły zaszczyt. Już w tak wczesnym wieku pianistka radziła sobie fenomenalnie. Grywała już z zespołem Washingtonians, samego Duke’a Ellingtona czy McKinney’s Cotton Pickers. Właśnie podczas występu z tym drugim zespołem, w klubie Harlem Rhythm Club, do sali zajrzał sam Louis Armstrong, który uwiedziony z miejsca grą nastoletniej dziewczyny, podszedł do niej po koncercie, uściskał i ucałował na szczęście. Taki był początek kariery Mary Lou Williamson, jednej z najważniejszych kobiet w historii jazzu. I, niezależnie od płci, jednej z najwybitniejszych osobistości zasiadających przy fortepianie. Z takim startem, Mary była wygrana na starcie.

Jak zgrabnie połączyć ze sobą jazz, blues i muzykę klasyczną w duchu Bacha, Bartoka i Strawińskiego? Da się? Pewnie. Tę trudną sztukę do perfekcji opanował pianista i kompozytor, John Lewis, który wraz ze swoim zespołem – Modern Jazz Quartet – otworzył dla muzyki jazzowej zupełnie nową przestrzeń, tak zwany „Third Stream”: jazz oparty na muzyce klasycznej.

John Tchicai to artysta wielkoformatowy. Jeden z tych instrumentalistów, przy których samo wypisanie nazwisk z którymi współpracował zajęłoby dwie strony maszynopisu. Dziś, skupmy się więc na tych najbardziej znaczących kolaboracjach, dzięki którym John Tchicai przeszedł do historii współczesnej muzyki jazzowej.

W improwizowanym jazzie nie wszyscy muszą grać pierwsze skrzypce. Nie chodzi tu przecież o solistyczny performance i muzyczny splendor. W tej muzyce artysta musi przede wszystkim współpracować z innymi, współtworzyć, zapomnieć o „sobie” i skupić się wyłącznie na muzyce. Jednym z wielkich improwizujących innowatorów, który doskonale rozumie tę ideę jest niemiecki trębacz Axel Dörner. Koncerty z jego udziałem to przeżycie z gatunku holistycznych.

Pierwszym, co zrobił dwudziestoletni Joe Henderson, po zwolnieniu z armii Stanów Zjednoczonych, było pobiegnięcie do Birdlandu. Jeszcze w mundurze, Joe po prostu zerwał się do biegu i stanął w miejscu dopiero gdy dotarł do celu. Na scenie grał Dexter Gordon. Joe był w towarzystwie przyjaciela, którego poznał kilka godzin wcześniej - gdy w drodze do Birdlandu zaszedł do znajomego saksofonisty, Juniora Cooke’a – trębacza Kenny’ego Dorhama. Henderson miał ze sobą swój saksofon i tylko czekał na pierwszą, dogodną okazję, by wdrapać się na scenę.