19. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Improwizowanej „Ad Libitum”: „Guitar”, 12–15 września 2024

Ad Libitum to festiwal tematyzowany, w każdej swej edycji kierujący uwagę na wybrany aspekt, dziedzinę czy nurt sztuki improwizacji. Bohaterem edycji 2024 jest najbardziej demokratyczny i wszechstronny z instrumentów – gitara, z jej egalitarnością, konotacjami kulturowymi, różnorodnymi tradycjami wykonawczymi (klasyka, blues, gitara pedal steel, flamenco, muzyka eksperymentalna). Gitara dialogująca z dan bau, skrzypcami, fortepianem, z saksofonem, perkusją, cajón.

Artystą-rezydentem będzie libański gitarzysta i eksperymentator, współtwórca bejruckiej sceny muzyki improwizowanej Sharif Sehnaoui, który wystąpi z Tonym Eliehem i Adamem Gołębiewskim, a w Hashtag Lab poprowadzi warsztaty i finałowy koncert z grupą warsztatową. Zupełnie inne podejście do instrumentu, inny styl gry na gitarze prezentuje Ben Dwyer, wyjątkowy muzyk i kompozytor irlandzki od lat pracujący nad unikatową koncepcją wykorzystania gitary flamenco w kontekście muzyki współczesnej i improwizowanej. Towarzyszyć mu będą Rafał Mazur, Vasco Trilla i Harri Sjöström.

Bliski Wschód, Andaluzja, Irlandia – to nie wszystko. Gitarowa edycja Ad Libitum nie może się obyć bez eksploracji wielkiej amerykańskiej tradycji związanej z tym instrumentem. Tutaj szczególny akcent kładziemy na gitarę pedal steel – być może najbardziej amerykański instrument ze wszystkich, szeroko wykorzystywany w stylach country i bluegrass, za to niemal nieobecny w muzyce eksperymentalnej. Właśnie te nieznane terytoria eksploruje od lat 90. Susan Alcorn, która zaprezentuje polskiej publiczności swoją wyjątkową muzykę, w której country łączy się z koncepcjami Pauline Oliveros, duchem Edgara Varese’a, nieokiełznanym free Petera Kowalda i szorstką czułością Joego McPhee.
Nie zabraknie też innych wybitnych artystek, takich jak Laure Boer, Mia Zabelka.

Z kolei polską coraz silniejszą scenę gitarowej improwizacji reprezentować będą podczas „Improv Guitar Summit” w Pardon, To Tu Hubert Kostkiewicz, Łukasz Marciniak, Michał Dymny, Paweł Doskocz, Marcin Olak – na jednym koncercie, w zmieniających się konstelacjach. Ten „zlot” gitarzystów połączy różne, często rozproszone nurty i środowiska.

Sobotni finałowy wieczór otworzą instalatywne wydarzenia w Hashtag Lab, gdzie wystąpi dialogujący na odległość duet Wojciecha Błażejczyka i Michała Sembera (prawykonanie kompozycji z elementami improwizacji Wojciecha Błażejczyka i Mateusza Śmigasiewicza, realizowanej w programie „Zamówienia kompozytorskie”).

Festiwal Ad Libitum – od zawsze nastawiony na kreowanie nowych form współpracy artystów – w 2024 proponuje wyjątkowe spotkania osób, które nie tylko ze sobą jeszcze nigdy nie grały, ale należą do różnych środowisk artystycznych, choć często budują pomiędzy nimi mosty.

BIOGRAMY ARTYSTÓW:

SUSAN ALCORN (ur. 1953) – amerykańska artystka grająca na elektrycznej gitarze hawajskiej (pedal steel guitar). Otwarta na różnorodne inspiracje - od Arethy Franklin i Muddy’ego Watersa przez Bacha i Strawińskiego, późnego Coltrane’a i Varese’a, aż do Paulinę Oliveros czy Petera Kowalda. Dziś jedna z najbardziej interesujących i wszechstronnych gitarzystek na świecie.

SHARIF SEHNAOUI (ur. 1976) – libański gitarzysta, improwizator, eksperymentator, współtwórca wytwórni Al Maslakh i bejruckiej sceny muzyki improwizowanej. W swojej twórczości sięga zarówno po instrumenty akustyczne jak i elektryczne, stosuje tradycyjne i rozszerzone techniki gry, a także preparacje. Występuje w bardzo różnych konfiguracjach, m.in. z Mazenem Kerbajem (trąbka) i Raedem Yassinem (kontabas) oraz w dużym, trans-stylistycznym składzie Karkhana. Jako absolwent filozofii chętnie podejmuje w swojej muzyce zagadnienie względności upływu czasu.

TONY ELIEH – gitarzysta basowy, kompozytor, improwizator i jeden z najbardziej poszukiwanych fotografów, ur. w 1978 roku w Bejrucie, jest jednym z pionierów muzyki rockowej i eksperymentalnej w Libanie, członkiem-założycielem pierwszej post-rockowej grupy powojennego Libanu, Scrambled Eggs. Nieortodoksyjne podejście do gry na basie elektrycznym pozwoliło mu przejść od punk rocka do muzyki improwizowanej, jazzowej i eksperymentalnej. Współpracował z takimi artystami jak Tony Buck, Saadet Türköz, Roger Turner, Elliott Sharp, Jean-François Pauvros, Hassan Khan, Mike Cooper. Występował na Berlinale, Ruhrtriennale, Berlin Biennale, Frankfurter Buchmesse, DAAD Mikromusik Festival Berlin, Konfrontationen, Klangspuren Festival, Festiwal Filmowy w Cannes, Printemps de la Danse Arabe czy Roskilde Festival.

BEN DWYER (ur. 1965) – klasyczny gitarzysta, interpretator muzyki XX i XXI wieku, kompozytor, który sięga po takie inspiracje jak proza Becketta, japoński taniec Butoh, muzyka Indii i Grecji oraz rodzime, irlandzkie tradycje muzyczne. Swobodną improwizacją zainteresował się za sprawą kontrabasisty Barry’ego Guya i szybko zdobył renomę wybitnie oryginalnego improwizatora, który umiejętność działania intuicyjnego łączy z doświadczeniami i biegłością techniczną gitarzysty flamenco oraz wiedzą i rozległością horyzontów kompozytora muzyki współczesnej. Grał z takimi muzykami jak Peter Evans, Savina Yannatou, Agustí Fernández, Charlotte Hug czy Paul Lytton.

Na Ad Libitum 2024 towarzyszyć mu będą RAFAŁ MAZUR (gitarzysta basowy, artysta dźwiękowy i filozof, praktyk i teoretyk improwizacji, autor książki „The Great Tone has no sound. Daoist philosophical sound practice in the context of selected trends in contemporary art and philosophy” oraz wielu prac naukowych), VASCO TRILLA (jeden z najoryginalniejszych perkusistów naszych czasów, rewolucjonista swojego instrumentu, mający na koncie nagrania z największymi osobistościami muzyki improwizowanej, m.in. Axela Dornera, Petera Evansa, El Pricto czy Marsa Williamsa), HARRI SJÖSTRÖM (saksofonista, jeden z najważniejszych artystów w historii muzyki improwizowanej w Finlandii, aktywny od końca lat 70., bliski współpracownik legendarnego pianisty Cecila Taylora, współtwórca dziesiątków projektów, m.in. z Philippem Wachsmannem, Tonym Buckiem i Olafem Ruppem).

ALEJANDRA CÁRDENAS aka ALE HOP / LAURA ROBLES
Festiwal otworzą Ale Hop i Laura Robles – dwie działające w Berlinie artystki, pochodzące z Peru. ALE HOP (Alejandra Cárdenas) to wyrazista gitarzystka, szczególnie często sięgająca po elektroniczne przetwarzanie dźwięków gitary elektrycznej. Można powiedzieć, że kładąc gitarę na płasko (zwykle na kolanach) Ale Hop wprowadza w XXI wiek tradycję kładzenia gitary na stole w duchu Keitha Rowe’a. LAURA ROBLES to z kolei wszechstronna perkusistka, specjalizująca się na grze na cajón, perkusyjnym instrumencie, który wywodzi się ze społeczności afrykańskich niewolników w Peru. Cajón stało się elementem kultury flamenco, natomiast Robles m.in. wprowadza go do współczesnego poszukującego jazzu. Wydany jesienią 2023 album Ale Hop i Laury Robles „Aqua Dulce” zbiera zasłużenie entuzjastyczne recenzje, wykraczając poza i pomiędzy style i etykiety.

PERFORTO / MIA ZABELKA
PERFORTO – duet strunowy gitary elektrycznej i fortepianu, preparujący instrumenty drewnem, metalem, papierem i innymi materiałami. W improwizacji bada cechy fizyczne dźwięku, takie jak wysokość, barwa, natężenie i jego następstwo w czasie. Duet tworzą Ola Rzepka – perkusistka, pianistka, kompozytorka, performerka i Łukasz Marciniak – gitarzysta i kompozytor.
OLA RZEPKA – absolwentka Akademii Muzycznej w Katowicach oraz stypendystka Rhythmic Music Conservatory w Kopenhadze (klasa fortepianu i perkusji). Występowała na większości polskich festiwali muzyki awangardowej, improwizowanej, współczesnej, rozrywkowej i jazzowej, takich jak Ad Libitum, Ars Cameralis, Ars Independent, Inne Brzmienia, Jazz Jantar, Męskie Granie, Off Festival, Opener, Przystanek Woodstock.
ŁUKASZ MARCINIAK – obok duetu Perforto współtworzy Brzoska Kolektyw, działa również w zespole trio_io grającym współczesną muzykę kameralną oraz EL topo. Autor muzyki do filmów i performance'ów. W działaniach solo pracuje nad własnym językiem artykulacji.
MIA ZABELKA – nazywana królową noise'owych skrzypiec austriacka improwizatorka, wokalistka i kompozytorka należy do międzynarodowej czołówki sztuki elektroakustycznego performance'u. Jedyny w swoim rodzaju język muzyczny rozwinęła, wyprowadzając muzykę bezpośrednio z własnego fizycznego ruchu, z tzw. gestu muzycznego. W ten sposób poszerza zakres swojego brzmienia tak bardzo, że same skrzypce stają się ledwie interfejsem, elektronicznym generatorem dźwięku.

LAURE BOER / BENJAMIN WHITEHILL
LAURE BOER to multi-instrumentalistka, wykorzystująca zarówno rozmaite amplifikowane obiekty, jak i syntezatory własnej konstrukcji, zarówno preparowane telefony, jak i wietnamski strunowy instrument dan bau. Wszystko to daje improwizacje łączące idiom muzyki noise z wpływami pozaeuropejskich tradycji muzycznych.
BENJAMIN WHITEHILL to znakomity gitarzysta-improwizator, przekuwający na współczesną wrażliwość noisowo-postpunkowy nurt gitarowej improwizacji. Chętnie korzysta z nieoczywistych preparacji, np. manipulując poprzez grę na gitarze sygnałem radiowym.

WOJCIECH BŁAŻEJCZYK / MATEUSZ ŚMIGASIEWICZ / MICHAŁ SEMBER – projekt finansowany z Programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Wojciech Błażejczyk – kompozytor, gitarzysta, sound designer, improwizator. Jedna z najbardziej interesujących postaci zarówno w dziedzinie improwizacji jak i współczesnej kompozycji, członek Hashtag Ensemble, laureat szeregu nagród w konkursach kompozytorskich. Jest adiunktem w swojej macierzystej uczelni i kierownikiem Studia Muzyki Elektronicznej i Komputerowej UMFC. Kompozycja na 2 gitary i elektronikę skomponowana wspólnie przez Wojciecha Błażejczyka i Mateusza Śmigasiewicza – artystę dźwiękowego, kompozytora i muzyka – będzie zaproszeniem dla publiczności do zanurzenia się w gęste brzmienia gitarowe skonfrontowane z przestrzenią ciekawego miejsca spotkań artystów jakim jest Hashtag LAB. Dialogujący ze sobą na odległość muzycy wprowadzą także bogate spektrum brzmień elektrycznych i elektronicznych. Błażejczyk wystąpi w projekcie w podwójnej roli jako kompozytor i wykonawca wespół z Michałem Semberem – gitarzystą, improwizatorem, freestylerem.

19. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Improwizowanej „Ad Libitum”, 12–14 września 2024

• 12.09 czwartek – Pardon, To Tu [Aleja Armii Ludowej 14]
- Alejandra Cárdenas aka Ale Hop – gitara, elektronika / Laura Robles – instrumenty perkusyjne, cajón prezentują „Aqua Dulce” LIVE
- Sharif Sehnaoui – gitara / Tony Elieh – gitara basowa / Adam Gołębiewski – perkusja, obiekty
- Improv Guitar Summit: Hubert Kostkiewicz, Łukasz Marciniak, Michał Dymny, Paweł Doskocz, Marcin Olak

• 13.09 piątek – Hashtag Lab [Barska 29]
- Warsztaty Sharifa Sehnaoui z Zespołem Ad Libitum
- Wykład Sharifa Sehnaoui
***
- Perforto (Ola Rzepka – fortepian, perkusja, Łukasz Marciniak – gitara) / Mia Zabelka – skrzypce
- Susan Alcorn – gitara pedal steel
- Ben Dwyer – gitara / Rafał Mazur – akustyczna gitara basowa / Vasco Trilla – perkusja, obiekty / Harri Sjöström – saksofony

• 14.09 sobota – Hashtag Lab [Barska 29]
- Warsztaty Sharifa Sehnaoui z Zespołem Ad Libitum
***
- Mateusz Śmigasiewicz Żelazny uścisk – instalacja dźwiękowa, wyk: Michał Samber, Wojciech Błażejczyk
[w ramach Programu „Zamówienia kompozytorskie”]
- Laure Boer – elektronika, obiekty, dan bau / Benjamin Whitehill – gitara
 -Wojciech Błażejczyk Re-amped – instalacja dźwiękowa, wyk: Michał Samber, Wojciech Błażejczyk
[w ramach Programu „Zamówienia kompozytorskie”]
- Sharif Sehnaoui z Zespołem Ad Libitum

Wstęp na wszystkie wydarzenia – bezpłatny.