Bla, Bla, Bla duo

Spotkanie legendy francuskiego, improwizującego kontrabasu i młodej adeptki katalońskich, swobodnych perkusjonalii, to kolejny dowód na to, iż w gatunku free impro wartością niezbywalną są nade wszystko niebanalne koincydencje personalne, które łączą ogień i wodę, młodość i doświadczenie, wreszcie dalece ponadgatunkowe konotacje estetyczne jej twórców.

Joëlle Léandre i Núria Andorrà grywały na warszawskim Festiwalu Ad Libitum, choć nie razem (jeśli pamięć recenzenta nie jest w tym wypadku zawodna), zatem nie dziwi fakt, iż upublicznienia efektu fonograficznego ich meetingu podjęła się krajowa Fundacja Sluchaj!

Artystki zwarły szeregi w pięknej Barcelonie jesienią roku 2021 i być może przebyły na sesję nagraniową pełne indywidualnych pomysłów i koncepcji dramaturgicznych, ale jednego były już pewne od pierwszej sekundy spotkania. W ich żyłach płynie wyłącznie gorąca krew!

Efekt ich studyjnej pracy twórczej to dwanaście skromnych w wymiarze czasowym improwizacji, w trakcie których artystki dbają o perfekcyjne brzmienie swoich instrumentów, uwielbiają preparować dźwięki i fantastycznie panują nad dramaturgią. Ich wypowiedzi z czasem stają się dłuższe, coraz efektowniej pogmatwane, by w ostatniej, prawie siedmiominutowej odsłonie puścić wodze fantazji i zasmakować w meta tanecznej mantrze zdrowych emocji.

Na początek serwują nam garść bardzo niskich dźwięków. Léandre pracuje smyczkiem (i nie będzie się z nim rozstawać poza skończoną liczbą przypadków), z kolei Andorrà na ogół skupia się na ugniataniu glazury dużego bębna, od czasu do czasu przyozdabiając narrację bardziej delikatnymi, selektywnymi brzmieniowo akcjami drummingowymi. Jeśli pierwsza z artystek szuka nade wszystko bazy dla rozbudowanych narracji arco, druga skupia się na budowaniu brzmienia, często bazującego na renonsujących dźwiękach, nie stroniąc przy tym od fraz godnych miana delikatnie hałaśliwych. Druga odsłona albumu ma swoje tempo, wydaje się lżejsza, choć akcesoria perkusjonalne także tu traktowane są dość obcesowo. Jeśli w trzeciej części szukamy mrocznych, mało przytulnych przestrzeni, to w czwartej sięgamy nieba dzięki frazom obu artystek, równie śpiewnym, jak krzykliwym. W kolejnej odsłonie kontrabas okazjonalnie pracuje w trybie pizzicato, narracja płynie zaś wyjątkowo leniwym strumieniem, mimo plam masywnego rezonansu. W części szóstej kontrabasistka włącza do arsenału swoich środków wyrazu głos i zdaje się tym faktem dawać pierwszy sygnał do budowania jeszcze bardziej emocjonalnych narracji. W ramach uzupełnienia perkusjonalista stawia tu na drobne, detaliczne, niemal ulotne frazy, podobnie jak sam smyczek.

Drugą połowę albumu otwiera drobna ekspozycja, która bazuje na szorowaniu strun w obłokach szeleszczących perkusjonalii. Równie enigmatyczna jest część kolejna, budowana dzwonkami i leniwym, balladowym pizzicato. Wraz z częścią dziewiątą wchodzimy w decydującą fazę albumu, która skrzy się niemal wyłącznie akustycznymi wspaniałościami. Najpierw czeka na nas plejada drobnych, ale bardzo ekspresyjnych dźwięków – smyczek kroczy tu ruchem tanecznym, membrana bębna trzeszczy w szwach. W kolejnej odsłonie mamy wrażenie, że Katalonka gra na wibrafonie, a smyczek Francuzki generuje dźwięki niemal przy samej podłodze, znów sycąc opowieść warstwą rytmiki. Jedenasta improwizacja, to już prawdziwe kłębowisko emocji. Smyczek najpierw ryje bruzdy w ziemi, potem śpiewa post-barokiem, a glazura werbla wyje pod naciskiem dłoni i łokci perkusjonalistki. Wreszcie część finałowa, którą otwiera delikatny smyczek i szeleszcząca cisza. Narracja pozornie stoi w miejscu, ale zaczyna systematycznie nabierać pewnej rytmicznej, medytacyjnej powłoki. Kontrabasista głęboko oddycha, a potem rży, niczym wygłodniale zwierzę. W powiewie melodii artystki zaczynają kreować niemal taneczną, niezwykle repetytywną narrację. Improwizacja tonie w emocjach, a zdobi ją precyzyjne, skrupulatnie budowane zakończenie.

Joëlle Léandre & Núria Andorrà Bla Bla Bla Duo (Fundacja Słuchaj!, CD 2022). Joëlle Léandre – kontrabas i głos oraz Núria Andorrà – perkusja, instrumenty perkusyjne. Meussa Estudio, Barcelona, październik 2021. Dwanaście improwizacji, 42:17.