Nowa Muzyka Żydowska: Paradisus judaeorum / Catha Edulis

Wybitny akordeonista i kompozytor Jarosław Bester specjalnie dla Festiwalu skomponował unikalny utwór muzyczny „Paradisus judaeorum”. To epicka historia Żydów polskich, historia wspólnego polsko-żydowskiego czasu i wspólnej przestrzeni, wzajemnego poznawania się i głębokiego kulturowego przenikania.  Historia wspólnego domu.

Powstała kompozycja to 5-cio częściowej utwór instrumentalny. Jego poszczególne części brzmią tak, jakby były w swoisty sposób „wyśpiewane” w trzech splatających się w jedną historię językach: jidysz, hebrajskim i polskim. W ten sposób jeden uniwersalny język muzyki opisuje to, czego nie sposób oddać słowami: pasję i namiętności, przeszłość i teraźniejszość, jednolitość i odmienność. Muzyka Jarosława Bestera tworzy tu w wyjątkowy sposób jeden wspólny polsko-żydowski świat istniejący ponad czasem i historią.

Kompozycję Jarosława Bestera wykonają: kwartet smyczkowy Neo Quartet oraz  Marcin Malinowski na klarnecie i klarnecie basowym. Partie akordeonisty wykonana sam kompozytor.

Jarosław Bester absolwent krakowskiej Akademii Muzycznej, akordeonista, kompozytor i aranżer tworzy i wykonuje muzykę o szerokim przekroju stylistycznym, w którym zasymilowane zostały elementy muzyki klasycznej i jazzowej oraz dokonania współczesnej kameralistyki. W swoich dotychczasowych kompozycjach w niezwykle świadomy sposób sięgał do „pierwiastków pierwotnych” wywodzących się z muzycznej kultury żydowskiej. Łączył je z brzmieniami dnia dzisiejszego i opowiadał magicznym językiem swojej wrażliwości. Jarosław Bester uznawany jest za jednego z najoryginalniejszych muzyków i kompozytorów młodego pokolenia w Europie.

Marcin Malinowski – absolwent Akademii Muzycznej w Gdańsku; klarnecista, kompozytor i aranżer. Inspiracje od lat czerpie z tradycji muzyki żydowskiej podejmując owocne próby wykorzystania jej na wielu płaszczyznach: od klasyki, poprzez jazz, aż po muzykę elektroniczną.

Neo Quartet tworzą absolwenci akademii muzycznych z Gdańska, Warszawy i Lucerny: Karolina Piątkowska-Nowicka – skrzypce, Paweł Kapica – skrzypce, Michał Markiewicz – altówka i Krzysztof Pawłowski – wiolonczela. Zespół specjalizuje się w wykonaniach muzyki najnowszej za cel stawiając sobie wykonywanie i promowanie twórczości głównie młodych kompozytorów.

CATHA EDULIS /Polska, Izrael/ „Catha edulis”

Polsko-izraelski kwintet powstał specjalnie na Festiwal Nowa Muzyka Żydowska. Jego założycielem i liderem jest wybitny gitarzysta, kompozytor i etnomuzykolog Raphael Rogiński. Obok Rogińskiego formację tworzy dwójka muzyków z Izraela wokaliści i perkusjonaliści: Ariel Nahun i Noam Enbar. Składu dopełnia perkusista Paweł Szpura.

Na premierowy projekt, który przedstawią na Festiwalu złożą się nowatorskie opracowania jednych z najstarszych pieśni jakie zachowały się w kulturze żydowskiej – pieśni jemenickich Żydów. Muzyka jemenicka przez całe stulecia kształtowała się w izolacji od głównych nurtów muzyki żydowskiej: aszkienazyjskiej i sefardyjskiej. Sytuacja geopolityczna utorowała tu drogę dla odmiennych wpływów i wzorców z jednej strony bliskich surowej kulturze Beduinów, z drugiej zaś bogatej barwie brzmień arabskich. Powstała w ten sposób urzekająco piękna, unikalna forma muzyczna – muzyka Żydów z Jemenu.

Muzycy z niezwykłą wrażliwością odnoszą się do tradycji i po mistrzowsku poszerzają ją w warstwie wykonawczej o wpływy rockowej psychodelii. Muzyka jemenicka jest dla kwintetu punktem wyjścia do otwartego aktu kreacji i podstawą twórczych poszukiwań w obszarze rozwiązań instrumentalnych i wokalnych. Istotnym elementem, który pozostał wierny tradycji jest wielogłosowy śpiew.